Przed planowanym badaniem moczu zaleca się unikania znacznych wysiłków fizycznych lub długotrwałych marszów.

Przynajmniej dzień przed planowanym oddaniem moczu do badania zaleca się powstrzymanie od stosunków płciowych.

W okresie okołomenstruacyjnym i w czasie menstruacji wykonywanie badań mikroskopowych osadu moczu nie powinno być wykonywane i powinno się rozważyć, czy w tym okresie nie należy odstąpić od badania.

Pacjent powinien zaopatrzyć się w punkcie pobrań  w jednorazowe naczynie przeznaczone do pobrania moczu. Pojemnik ten służy zwykle także do przechowywania i transportu materiału do laboratorium.
Do badań mikrobiologicznych pojemnik musi być jałowy.

Oddanie moczu musi być poprzedzone dokładnym umyciem narządów sąsiadujących z ujściem cewki moczowej (przy użyciu wody i mydła). W przypadku, kiedy pacjent nie jest w stanie oddać moczu do naczynia (np. niemowlę, pacjent obłożnie chory) mocz należ y pobrać do specjalnego plastikowego woreczka, założonego w sposób obejmujący ujście zewnętrzne cewki moczowej. Woreczki dostępne są w aptekach.

Najczęściej stosuje się pobranie moczu drogą mikcji, ze środkowego strumienia, aczkolwiek czasem istnieją wskazania do pobrania pierwszej oddanej porcji moczu, np. wykrywanie Chlamydia trachomatis.

Pobranie moczu ze środkowego strumienia:

Pierwszą porcję moczu wydalić do toalety, następnie, bez przerywania mikcji,

ok. 50 – 100 ml oddać do wcześniej przygotowanego naczynia, końcową porcję moczu oddać do toalety.
Pojemnik z pobraną próbką należy jak najszybciej zamknąć.

Pierwsza poranna próbka moczu

Jest uważana za standardową próbkę do badania ogólnego moczu. Mocz przed pobraniem podlega kilkugodzinnej
(zazwyczaj 8 – godzinnej) nocnej inkubacji w pęcherzu moczowym.

Druga poranna próbka moczu

Oddana 2 – 4 godziny po pierwszej. Wygodniejsza do badań w trybie pilnym, ale jej skład zależy od przyjętych płynów i aktywności fizycznej przed pobraniem.

Przypadkowa (przygodna) próbka moczu

Oddana o dowolnej porze dnia w dowolnej objętości, bez przygotowania chorego. Jest wykorzystywana do badań ze wskazań doraźnych.

Dobowa zbiórka moczu

Mocz należy zbierać do suchego, czystego, wystarczająco dużego naczynia (ok. 2 – 2,5 l). Laboratorium lub apteka dysponuje pojemnikami z podziałką.

Zbiórkę należy rozpocząć w godz. rannych (np. 7.00) i zakończyć dnia następnego o tej samej godzinie. Pierwszą poranną porcję moczu odrzucić (oddać do toalety). Wszystkie następne porcje moczu zbierać do przygotowanego naczynia łącznie z porcją poranną z dnia następnego. Przez cały czas zbiórki-pojemnik z moczem przechowywać w ciemnym i chłodnym miejscu. Po zakończeniu zbiórki całość zebranego moczu zmierzyć i zapisać objętość (w mililitrach). Mocz należy wymieszać, porcję 30 – 50 ml odlać do pojemnika do badania moczu i dostarczyć do laboratorium.

Uwaga:

Jeżeli z jakiejś przyczyny choćby jedna porcja moczu, oddana w czasie dokonywanej zbiórki, nie została przeniesiona do pojemnika przeznaczonego do zbierania moczu, badanie nie będzie dokładne. W takim przypadku należy ponownie przeprowadzić zbiórkę w moczu w innym dniu.

Szczegóły postępowania podczas zbiórki dobowej moczu wymagającej konserwacji kwasem solnym (HCl) dostępne
w laboratorium.

Postępowanie z próbką po pobraniu

Pobrany mocz należy jak najszybciej dostarczyć do laboratorium. Jeżeli próbka musi być przechowywana, to najlepiej w temperaturze lodówki.